Burmistrzowie i wójtowie na dwie pięcioletnie kadencje

Burmistrzowie i wójtowie na
dwie pięcioletnie kadencje
Od tegorocznych wyborów burmistrzowie i wójtowie gmin będą mogli sprawować swoje funkcje przez dwie pięcioletnie kadencje. Tak będzie wyglądał staż poszczególnych włodarzy na koniec obecnej kadencji

Prezydenci, burmistrzowie i wójtowie miast mogą sprawować wspomniane funkcje przez dwie pięcioletnie kadencje. Tyle samo trwać będzie kadencja rad gmin i powiatów oraz sejmików wojewódzkich. Jednomandatowe Okręgi Wyborcze będą obowiązywać tylko w gminach do 20 tys. mieszkańców, a znak „X” wpisywany na karcie został zdefiniowany na nowo. Co jeszcze zmieni się od tegorocznych wyborów? Analizujemy zmiany wprowadzone w ordynacji wyborczej

Jak informuje Państwowa Komisja Wyborcza; prezes Rady Ministrów powinien wyznaczyć datę tegorocznych wyborów samorządowych na dzień wolny od pracy przypadający pomiędzy 17 października a 9 listopada 2018 r. W tym wypadku - jak poinformowano - w grę wchodzą trzy niedziele: 21 października, 28 października oraz 4 listopada. Decyzja o terminie wyborów powinna zapaść w okresie pomiędzy 16 lipca a 16 sierpnia 2018 roku. Kadencja rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz wójtów, burmistrzów i prezydentów miast upływa 16 listopada.

Dwie kadencje maksymalnie na 5 lat

Nowe przepisy wprowadzają m.in. dwukadencyjność wójtów, burmistrzów i prezydentów miast, która ma trwać 5 lat i być liczona od wyborów samorządowych w 2018 roku.

Kampania wyborcza po nowemu

Zgodnie z nowymi wytycznymi każdy wyborca będzie mógł prowadzić agitację wyborczą na rzecz kandydatów. Jedynie do zbierania podpisów popierających zgłoszenia kandydatów wymagana będzie pisemna zgoda pełnomocnika wyborczego komitetu. Prowadzenie agitacji wyborczej bez pisemnej zgody pełnomocnika wyborczego nie będzie stanowiło, jak dotychczas, wykroczenia.

Komitety wyborcze jak dotychczas mogą korzystać z nieodpłatnego rozpowszechniania plakatów i ulotek wyborczych przez osoby fizyczne oraz pomocy w pracach biurowych, a ponadto również z przedmiotów i urządzeń, w tym pojazdów mechanicznych, udostępnianych nieodpłatnie i nieodpłatnego udostępniania miejsc do ekspozycji materiałów wyborczych osób nieprowadzących działalności gospodarczej w zakresie reklamy.

Natomiast warto pamiętać, że w ramach prowadzonej agitacji wyborczej nie wolno rozdawać przedmiotów o wartości wyższej niż wartość przedmiotów zwyczajowo używanych w celach reklamowych lub promocyjnych.

Obowiązek usunięcia materiałów agitacyjnych w ciągu 30 dni po zakończeniu kampanii wyborczej nie będzie dotyczył plakatów i haseł wyborczych oraz urządzeń ogłoszeniowych znajdujących się na nieruchomości prywatnej, o ile zgodzi się na to jej właściciel.

JOW-y w gminach poniżej 20 tys. mieszkańców

Jednomandatowe okręgi wyborcze (tzw. JOW-y) będą obowiązywać tylko w gminach do 20 tys. mieszkańców - czyli w każdej gminie powiatu myślenickiego za wyjątkiem gminy Myślenice. Do tej pory ordynacja większościowa dotyczyła wszystkich gmin z wyjątkiem miast na prawach powiatu.

Nowe zasady oddawania głosu oraz „X”

Zgodnie z nową definicją znak „X”, stawiany przez wyborcę w kratce na karcie do głosowania przy nazwisku kandydata, to „co najmniej dwie linie”, które przecinają się w obrębie kratki. Jeżeli dopiszemy na karcie do głosowania na przykład dodatkowy numer listy, nazwę lub narysujemy coś w kratce lub poza nią - nie wpłynie to na ważność oddanego głosu.

Głosowanie korespondencyjne

Z głosowania korespondencyjnego będą mogły skorzystać tylko osoby niepełnosprawne o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Możliwość ta nie będzie dostępna dla osób starszych i Polaków mieszkających za granicą.

Nie jedna, a dwie komisje obwodowe

Ustawa wprowadza dwa rodzaje komisji obwodowych: jedną ds. przeprowadzenia głosowania i drugą ds. ustalenia wyników głosowania. Pierwsza będzie przekazywać drugiej m.in. urnę wyborczą, spis wyborców oraz niewykorzystane karty do głosowania. Druga komisja będzie zaczynać pracę po zakończeniu głosowania w lokalu wyborczym. Po przeliczeniu głosów komisja ds. ustalenia wyników sporządzi w dwóch egzemplarzach protokół z głosowania. Dane wpisane do protokołu będą następnie wprowadzone do systemu informatycznego, a kopia protokołu będzie wywieszana niezwłocznie po jego sporządzeniu w lokalu wyborczym tak, aby wyborcy mogli zapoznać się z wynikami.

Transmisja w internecie

Od rozpoczęcia pracy przez komisję ds. przeprowadzenia głosowania do podpisania protokołu przez komisję ds. ustalenia wyników głosowania prowadzona będzie internetowa transmisja z lokalu wyborczego. Informacje o dostępie do transmisji będą podane co najmniej na 24 godziny przez rozpoczęciem głosowania na stronie internetowej Państwowej Komisji Wyborczej. W przypadku, gdyby transmisja była niemożliwa z przyczyn technicznych, czynności w lokalu wyborczym będą nagrywane a następnie udostępniane na stronie internetowej PKW.

Mężowie zaufania

Mężowie zaufania mają prawo obserwować prace każdej komisji - od obwodowej po Państwową Komisję Wyborczą - na każdym etapie jej prac; mogą być obecni w lokalu wyborczym podczas przygotowań do głosowania, samego głosowania, liczenia głosów i sporządzania protokołu. Mąż zaufania będzie mógł także wnosić do protokołu uwagi, wymieniając konkretne zarzuty, a także mogą asystować przy przewożeniu i przekazywaniu protokołu z wyborów do właściwej komisji wyborczej wyższego stopnia.

Społeczni obserwatorzy

Zarejestrowane w Polsce stowarzyszenia i fundacje, do których celów statutowych należy troska o demokrację, prawa obywatelskie i rozwój społeczeństwa obywatelskiego, będą mogły wyznaczać po jednym obserwatorze społecznym do komisji obwodowych, okręgowych, rejonowych i terytorialnych. Obserwator społeczny będzie mógł być obecny podczas wszystkich czynności komisji, do której został wyznaczony.

Komisarze i urzędnicy wyborczy

Według nowelizacji PKW powoła 100 nowych komisarzy wyborczych w terminie 60 dni od dnia wejścia w życie ustawy na 5-letnią kadencję spośród osób mających wykształcenie wyższe prawnicze oraz dających rękojmię należytego pełnienia tej funkcji. Kandydatów na komisarzy przedstawi PKW szef MSWiA. W przypadku uzasadnionych zastrzeżeń do kandydatów PKW niezwłocznie poinformuje o nich ministra, który wskaże nowych kandydatów. W przypadku niepowołania komisarzy przez PKW, powoła ich minister.

Komisarze wyborczy będą m.in. powoływać obwodowe komisje wyborcze i zarządzać druk kart do głosowania. Będą także zwierzchnikami urzędników wyborczych. Od 1 stycznia 2019 roku to komisarze będą dzielić gminy na okręgi wyborcze i obwody głosowania.

Zgodnie z ustawą w każdej gminie działać będą urzędnicy wyborczy, powoływani przez szefa Krajowego Biura Wyborczego. Będą oni tworzyć Korpus Urzędników Wyborczych. Każdy z nich musi m.in. mieć wykształcenie wyższe i być pracownikiem administracji rządowej lub samorządowej; nie będzie mógł wykonywać swojej funkcji w gminie, na obszarze której pracuje i mieszka (za wyjątkiem miast na prawach powiatu). Nie będzie mógł należeć do partii politycznej ani prowadzić „działalności niedającej się pogodzić z pełnioną funkcją”. Urzędnikiem wyborczym nie będzie mogła też być osoba, skazana za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe.

Do zadań urzędników wyborczych należeć będzie m.in. przygotowanie i nadzór nad przebiegiem wyborów w obwodowych komisjach wyborczych, organizowanie szkoleń dla członków tych komisji, a także dostarczenie kart do głosowania do obwodowych komisji wyborczych.

Kto na wójta, burmistrza i radnego?

Kandydatem na wójta, burmistrza lub prezydenta miasta może być:
* obywatel polski, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 25 lat i jest wpisany do stałego rejestru wyborców w jednej z gmin na obszarze Polski.
* osoba wchodząca w skład komitetu wyborczego może kandydować na wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Kandydatem może być także pełnomocnik wyborczy i pełnomocnik finansowy.
* kandydat może ubiegać się o fotel wójta, burmistrza lub prezydenta miasta tylko w jednym miejscu.

Kandydatem na wójta, burmistrza lub prezydenta miasta nie może być osoba:
* pozbawiona praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu;
* pozbawiona praw wyborczych prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu;
* ubezwłasnowolniona prawomocnym orzeczeniem sądu;
* skazana prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe;
* wobec której wydano prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające utratę prawa wybieralności, o którym mowa w art. 21a ust. 2a ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów.

Kandydata na wójta, burmistrza lub prezydenta miasta może zgłosić:
* komitet wyborczy, który zarejestrował listy kandydatów na radnych w wyborach do rady gminy w co najmniej połowie okręgów wyborczych w tej samej gminie, w której chce wystawić kandydata na wójta, burmistrza lub prezydenta.

Jeżeli komitet chce zgłosić kandydata na wójta, burmistrza lub prezydenta miasta w gminie powyżej 20 000 mieszkańców, wtedy liczba zarejestrowanych przez ten komitet kandydatów na radnych w każdym z okręgów w tym mieście nie może być mniejsza, niż wynosi liczba radnych, wybieranych w danym okręgu wyborczym.

Piotr Jagniewski Piotr Jagniewski Autor artykułu

Reporter, redaktor, fotograf. Lubi dobrze opowiedziane historie i ludzi z pasją, którzy potrafią się nimi dzielić. Z gazetą związany w latach 2006-2018. W latach 2014-2018 pełnił funkcję redaktora naczelnego. (REPORTAŻ, WYWIAD, WYDARZENIA, LUDZIE, SAMORZĄD)