Polacy na wygnaniu

Biblioteka Publiczna Gminy Wiśniowa przy współpracy z Gminnym Ośrodkiem Kultury i Sportu otwarła wystawę dla mieszkańców Gminy Wiśniowa oraz uczniów gminnych szkół zorganizowaną przez Związek Repatriantów RP. Losy Polaków deportowanych do Kazachstanu przybliżała Aleksandra Ślusarek, która jest Prezesem Związku Repatriantów oraz Nina Rupeta - współautorka wystawy

Wystawa ,, Myśmy do stepów unieśli Ojczyznę” dokumentuje losy Polaków deportowanych z Sowieckiej Ukrainy do Kazachstanu w latach 1936-37. Celem autorów wystawy jest poszerzenie wiedzy na temat tragicznych wywózek Polaków do Kazachstanu. Wystawa pokazuje zbiór dokumentów i fotografii rodzinnych, które wiele mówią o życiu i zwyczajach kazachstańskich Polaków oraz świadczą o tym, że ponad 70 lat wygnania było wielką niesprawiedliwością i krzywdą.

Polacy na kresach wschodnich po wojnie polsko-bolszewickiej, na mocy traktatu pokojowego w Rydze znaleźli się na terytorium ZSRR i zostali potraktowani jako obywatele sowieccy. Początkowo na tych terenach ludność polska stanowiła większość i uzyskała pewną autonomię, ale , gdy okazało się, że Polacy nie poddają się naciskom ideologicznym władze radzieckie uznały ich za wrogów. Dlatego też Polacy stali się pierwszym ukaranym narodem ZSRR. W 1936 r. ludność polska została poinformowana o wysiedleniu bez prawa powrotu. Mnóstwo Polaków deportowano do Kazachstanu. W bydlęcych wagonach i nieludzkich warunkach pokonali około 5 tys. Kilometrów i po 14 dniach podróży wysadzano ich w pustym stepie przy wbitych w ziemię słupkach z napisem ,,toczka numer…” Tu im kazano mieszkać i żyć w zbudowanych przez siebie glinianych ziemiankach.

W czasie wywózki umarło wiele dzieci, osób starszych oraz słabego zdrowia. Ci, którzy dotarli na miejsce, w surowych warunkach organizowali dom i gospodarstwo. W latach 1937-1938 zaczęły się masowe represje wobec Polaków mieszkających we wszystkich regionach ZSRR. Masowo były wykonywane wyroki śmierci, Polaków zsyłano do więzień i do łagrów. Rodzinom skazanych przyklejano miano ,,wrogów narodu”. Być Polakiem znaczyło być obywatelem drugiej lub trzeciej kategorii. Przesiedlonym Polakom przysługiwał status ,,specprzesiedleńców” i do 1956 r. znajdowali się oni pod nadzorem komendantury NKWD. Polacy żyli odcięci od świata w nieludzkich warunkach ale byli świadomi korzeni, z jakich pochodzą i przekazywali tę świadomość swoim dzieciom.

Problem Polaków w Kazachstanie zaczął nieśmiało wypływać w polskich mediach dopiero w latach 1981-1988. W 1993 r. pierwsze rodziny z Kazachstanu przybyły do Polski na stałe.