KWW Jarosława Szlachetki

Spętani stresem

8 lutego 2007 Wydanie 5/2007

Zaburzenia snu, bóle głowy i depresja, a do tego brak czasu i strach, że się nie sprosta wyznaczonym zadaniom. Górę bierze stres. Znasz to? A czy ty, jako pracodawca zastanawiałeś się, dlaczego twoi podwładni tracą chęć do pracy?

Stres to niekorzystna dla człowieka reakcja na nadmierną presję. Nie jest to choroba. Jednakże, jeśli jest intensywny i trwa zbyt długo, może doprowadzić do pogorszenia zdrowia psychicznego i fizycznego (np. depresji, załamania nerwowego czy choroby serca). Zdarza się również, że może mieć pozytywny wpływ na działania jednostki, jest to tzw. pozytywny stres. To dzięki niemu zbieramy się w sobie, mobilizujemy i to właśnie on zwiększa naszą energię, pozwala pokonać przeszkody. Co się dzieje z pracownikiem, kiedy presja i wymagania związane z pracą stają się nadmierne? Wtedy poddawany jest on wpływom stresu negatywnego, który może wywołać skutki przeciwne. Zestresowany pracownik staje się apatyczny, towarzyszy mu ciągły niepokój oraz niezdolność do skutecznego działania, a nawet może zdarzyć się tak, że zacznie skarżyć się na dolegliwości fizyczne. Liczne badania dowodzą, że u osób narażonych na długotrwały stres w pracy może pojawić się depresja, lęk, wrogość, bezsenność a nawet wypalenie zawodowe. Co to oznacza dla firmy? Zmniejszenie wydajności pracy, zwiększenie absencji chorobowej i zwiększenie rotacji pracowników cechujących się słabą wydajnością.

Kto jest zagrożony?

Stres jest naturalną reakcją organizmu, który ciągle musi się przystosowywać do zmiennych warunków. Wszyscy jesteśmy na niego narażeni, w zależności od presji, jakiej jesteśmy poddawani w danym okresie. Najbardziej zagraża pracownikom na strategicznych stanowiskach, podejmującym ważne decyzje, odpowiadającym za negocjacje, czy pracującym w dziale kadr, gdzie trzeba zwalniać lub przyjmować pracowników. Istnieją również zawody skazujące wykonujące go osoby na nieustający kontakt ze stresem. Tyczy się to przede wszystkim policjantów, strażaków i pracowników pogotowania ratunkowego.

Czynniki wywołujące stres

- Odpowiadam za obsługę i programowanie urządzenia do kształtowana drutów. Nie jestem popędzany przez szefa, ale i tak często zdarza mi się, że pracuję w stresie, bo cały czas skupiam się na pracy maszyny. Na tym, żeby nie zmarnować materiału, żeby się nie pomylić – mówi jeden z pracowników firmy działającej na terenie powiatu myślenickiego zajmującej się sprzedażą wyrobów metalowych.

To jedna z przyczyn wywołujących stres. Jeśli dodać do tego błyskawicznie następujące po sobie terminy, natłok zadań i obowiązków okazuje się, że pracownik staje się kłębkiem nerwów. –W mojej poprzedniej pracy szef uważał, że będę w stanie regularnie pracować w nadgodzinach albo brać pracę do domu. Powtarzało się to notorycznie. Nie wytrzymałam i postanowiłam odejść – z żalem stwierdza była sekretarka (prosi o anonimowość). Do przyczyn powstawania stresu można zaliczyć także brak dobrej komunikacji pomiędzy pracownikami oraz często spotykaną tendencję do wzajemnego obwiniania się w sytuacji, kiedy sprawy idą w złym kierunku.

Który to ten zestresowany?

Pracownicy najczęściej niechętnie przyznają się do tego, że odczuwają stres w pracy. Boją się, że takie wyznanie może być postrzegane jako oznaka słabości. Nie chcą dopuścić do świadomości przełożonych myśli o wymianie pracownika. Dużą rolę w takim rozpoznaniu mogą odegrać współpracownicy. To oni spędzają z daną osobą większość czasu i istnieje największe prawdopodobieństwo, że wykryją zagrożenie. Zestresowany pracownik charakteryzuje się częstymi zmianami w nastroju i zachowaniu. Efektem tego jest pogarszający się kontakty z innymi, łatwość irytowania się, niezdecydowanie, częste nieobecności w pracy oraz zaniedbywanie i niedotrzymywanie terminów. Cierpiący z powodu stresu mogą też nadużywać alkoholu, palić o wiele więcej niż dotychczas lub często narzekać na stan swojego zdrowia: na przykład z powodu częstych bólów głowy.

Stres może objawiać się także w częstym spóźniania się do pracy, krótkich lecz częstych okresach zachorowań, problemach dyscyplinarnych, mniejszej wydajności, gorszej jakości produktu lub usług.

Szefie ratuj!

Skoro stres spowodowany przez pracę może być przyczyną choroby, pracodawca powinien ocenić ryzyko jego wystąpienia. Na ocenę ryzyka składa się określenie, co w danym miejscu pracy może powodować presję na pracownika, a w konsekwencji być przyczyną intensywnego i długotrwałego stresu. To także wytypowanie osób najbardziej na to narażonych oraz stwierdzenie, czy w zakładzie pracy robi się wystarczająco dużo, aby temu przeciwdziałać. Pracodawca powinien pamiętać, że bycie wyrozumiałym w stosunku do swoich podwładnych, którzy narażeni są na ciągłą pracę w napiętych sytuacjach, leży w jego interesie. Pracodawca, jest odpowiedzialny za to, żeby praca nie była powodem choroby pracowników. Jeśli dostrzeżesz, że ktoś jest szczególnie podatny na stres w określonych okolicznościach, zorientuj się, jak zorganizowana jest praca takiej osoby. Zobacz, czy są sposoby, aby zmniejszyć presję, tak aby nie stała się nadmierna. Aczkolwiek, jeżeli nie masz żadnych dodatkowych informacji, powinieneś założyć, że wszyscy twoi pracownicy są psychicznie zdolni do poradzenia sobie z pewną presją w pracy.

Co robić?

Specjaliści jednogłośnie stwierdzają, że nie ma najlepszego rozwiązania problemu stresu w miejscu pracy. Sposób zapobiegania zależy od zwyczajów, jakie panują w firmie i od przyczyn zaistniałej sytuacji. Na pewno nie jest wystarczające zapewnienie dodatkowego szkolenia czy pomocy osobom cierpiącym z powodu stresu. Fachowcy twierdzą, że większość tego, co należy zrobić, sprowadza się do kwestii dobrego zarządzania. Według nich chodzi o stworzenie procedur postępowania, na stałe wbudowanych w sposób kierowania organizacją. Takie procedury teoretycznie powinny chronić pracowników przed możliwością częstego doprowadzania do sytuacji wywołujących stres. W poradnikach dla właścicieli firm można znaleźć porady nakłaniające pracodawcę do tego, aby ustalać zadania priorytetowe, zlikwidować niepotrzebną część pracy, starać się zawczasu uprzedzać przed pilnym i ważnym zleceniem, upewnić się, czy dane osoby są odpowiednie do rodzaju pracy, którą wykonują, zorganizować szkolenia dla tych, którzy ich potrzebują, rozszerzyć zakres obowiązków tym, którzy odbyli dużo szkoleń, zmienić sposób pracy przez rotację pracowników między różnymi zadaniami, nałożyć na nich większą odpowiedzialność, zwiększyć zakres i różnorodność zadań, uczynić grupę pracowników bardziej odpowiedzialną za efektywną, wspólną pracę. Kolejnym sposobem na walkę ze stresem są usługi doradcze podczas których do dyspozycji pracowników oddawani są doradcy, z którymi można prywatnie rozmawiać o swoich problemach.

Pracowniku radź sobie sam

Jeśli uważasz, że twojego pracodawcę nie interesują przyczyny powstającego stresu lub co gorsza, to on jest największą jego przyczyną, której nie zauważa, musisz próbować rozładować stres „domowymi” sposobami. Oto kilka z nich: * nagromadzone emocje można rozładować poprzez spacer, gimnastykę, pływanie, bieganie, sportowe gry zespołowe, * zajmij się czymś, co sprawia ci przyjemność, * odpowiednio długi sen, odpowiedni czas przeznaczony na rozrywkę, * nie bierz zbyt wielu spraw na swoje barki, * w miarę możliwości unikaj sytuacji w których pojawiają się objawy stresu, * wygospodaruj w ciągu dnia czas na odpoczynek, * bądź asertywny, * nieprawdą jest, że papierosy rozładowują stres, * pij herbatki uspokajające np. z melisy (dostępne w aptekach).

p.jag

Źródła:

Stres związany z pracą. Fakty 22. Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy. Znęcanie się w Pracy. Fakty 23. Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy. Przemoc w pracy. Fakty 24. Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy.
Stres w miejscu pracy. Dokument oryginalny: Work related stress. Tłumaczenie Maria Widerszal-Bazyl.