Kult Matki Bożej Myślenickiej - Sanktuarium Matki Bożej Myślenickiej- centrum pielgrzymkowe. Część VIII - Kopie cudownego obrazu
Wizerunek Matki Bożej Myślenickiej w typie „Eleusy”(1), wypełnia nastrój nasycony dobrocią i miłością. Nazwa pochodzi z języka greckiego i oznacza miłosierdzie lub współodczuwanie, terminem tym określano też Matkę Bożą Miłosierną.
Wizerunek Marii trzymającej na ręce Jezusa tulącego się do Matki, pełnej zatroskania, czułości, uwypukla macierzyńskie spełnienie. Podniosły akt - zjednoczenie hipostatyczne wyrażone w macierzyństwie, odnosi się do osoby Chrystusa, względem Jego natury Boskiej i ludzkiej. Scena ukazuje miłość jaka łączy matkę i syna i podkreśla w pełni człowieczeństwo Chrystusa. Theotokos – Bogurodzica reprezentuje natomiast Kościół Chrystusowy, unaocznia w ten sposób pełnię miłości między Bogiem a człowiekiem, osiągniętą w osobie Matki Bożej.
Ich silna więź uczuciowa, pełna tkliwej serdeczności, oddziałuje na udających się pod skrzydła Matczynej opieki, pozwoli dostrzec miejsce Marii w naszej osobistej drodze do Boga. Napełnia nadprzyrodzonym blaskiem oblicze wiernych, niby kryształ rozpromieniający szarość dnia, składających prośby do Madonny Myślenickiej. Otrzymujemy zapewnienie o Jej interwencji na wokandzie sądowniczej naszej duszy.
Obraz Matki Bożej Myślenickiej doczekał się w Polsce szeregu kopii: m. in. pod jego wpływem powstał najsłynniejszy wizerunek: Matki Boskiej Kalwaryjskiej, jednak dzieło o niższej klasie artystycznej, nie dorównujące poziomowi oryginału. Twórca znajdujący się pod wrażeniem obrazu myślenickiego, namalował według swojej umiejętności własną wersję wizerunku. Wstępne badania i prace konserwatorskie dr Jadwigi Wyszyńskiej pozwoliły stwierdzić związek tego obrazu z wizerunkiem Matki Boskiej Myślenickiej. Potwierdza to napis występujący jako element malowidła wzdłuż dolnego brzegu płótna: IMAGO B. V.M(2). MISLIMICENSIS, wypowiadający intencję autora o tożsamości obrazu z cudownym myślenickim pierwowzorem.
Obraz kalwaryjski powstał pomiędzy rokiem 1633, w którym wprowadzono wizerunek myślenicki do kościoła parafialnego, a 1641, datą przyjęcia obrazu przez ojców bernardynów od Stanisława z Brzezia Paszkowskiego, właściciela pobliskiej Kopytówki. Decyzją biskupa Zadzika, w celu zbadania jego cudowności przeniesiony został do zakrystii. Po stwierdzeniu, że jest obdarzony łaskami w 1658 roku został ponownie usytuowany w kościele w Kalwarii Zebrzydowskiej(3). W latach 1658-1667 przy południowej ścianie kościoła z fundacji Michała Zebrzydowskiego zbudowano kaplicę, w której w 1667 roku umieszczono cudowny obraz.
Najstarszy miedzioryt wykonany w technice akwaforty z wizerunkiem Matki Bożej Myślenickiej znajduje się w Muzeum Czartoryskich w Krakowie, pochodzi z I poł. XVII wieku. Otoczony został medalionami, w szczycie widnieje akcent chrystologiczny eksponujący monogram Chrystusa „JHS”, w wolucie napis: „In nomine Jezu one gen flectatur” (4) [Flp. 2,10]. W kolejnych medalionach wokół ryciny umieszczono personifikacje 3 cnót boskich (wiary, miłości, nadziei) oraz 4 cnót kardynalnych (roztropności, sprawiedliwości, wstrzemięźliwości, męstwa). Poniżej obrazu, w migawkach uwidoczniono przedstawicieli różnych stanów i okresów ich życia, udających się do Pani Myślenickiej. Niżej tekst sławnej pieśni „Matko miłosierdzia w łasce nie przebrana” , w dalszych strofach zawarta jest modlitwa pełna nadziei: „Cieszcie się Myślenice macie czym koniecznie. O to was Matka Boża nie opuści wiecznie”.
C.d.n.
Stanisław Szczepan Cichoń
Przypisy
(1) Typ „Eleusy” wykształcił się prawdopodobnie w kręgu sztuki koptyjskiej, znany w Bizancjum od IX wieku.
(2) B.V.M – Beatae Virginis Mariae - Błogosławiona Dziewica Maria.
(3) J. Wyszyńska, Studia i materiały Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki ASP w Krakowie. Kraków 1995, s.27.
(4) Na imię Jezus zginało się wszelkie kolano.