Dawnych Wspomnień Czar z kolekcji archiwalnej Jana Koczwary

Hafty nieżyjącej od wielu lat Zofii Mońko (1906-1974) z Tenczyna nie tylko zachwycały swą pięknością, ale również czarowały barwą, bogactwem ornamentyki i różnorodnością stosowanych technik zdobniczych. Ze szczególnym upodobaniem haftowała Mońkowa m.in. zapaski świąteczne – białe, płócienne fartuchy – z charakterystycznymi u dołu „zębami” i bogato zdobionym haftem roślinnym. Nadzwyczaj efektownie prezentowały się w jej wykonaniu chusty zawierające na obrzeżach rozkloszowane pasma haftowanych ręcznie kwiatów polnych. W Krzeczowie, Lubniu i Tenczynie istniała swoista moda na chusty Mońkowej. Co trzecia gospodyni na wsi nosiła je nie tylko od święta. Wartość estetyczna i użytkowa haftów Zofii Mońko była tym bardziej cenna, że hafciarka stosowała haft obustronny, a to wymagało nadzwyczajnej dokładności i precyzji wykonania. Była też Mońkowa specjalistką od arcypięknych, aksamitnych gorsetów z charakterystycznymi dla tego obszaru motywami chwastów dziewięciorników. Zdobiła je m.in. cekinami i przebogatym haftem koralikowym. Talent Zofii Mońko znany był daleko poza granicami Tenczyna i regionu. Jej hafty znalazły się m.in. w zbiorach myślenickiego Muzeum, a także w murach muzeów etnograficznych Krakowa, Tarnowa i Warszawy.

Na zdjęciu fragment wystawy haftów Zofii Mońko zorganizowanej w 1967 r. w siedzibie PDK w Myślenicach.