Szlakiem przydrożnych figur i kapliczek (94) Szlak maryjny(8).Myślenice (18). Kult Matki Bożej Śnieżnej, część III
W parafialnym kościele pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Myślenicach, w jego wnętrzu, na styku nawy głównej z kaplicą Matki Bożej Myślenickiej znajduje się również przyścienny ołtarz poświęcony Matce Bożej(fot.1). Prezentuje drewnianą, jednoosiową nastawę posadowioną na wysokich, uskokowo potraktowanych cokołach z wysuniętymi ryzalitowo postumentami, ozdobionych stylizowanymi rozetami. Kondygnację ujmują dwie wybrzuszone, kanelowane kolumny z głowicami kompozytowymi w sąsiedztwie również kanelowanych pilastrów. Wysunięte kolumny dźwigają przełamujące się belkowanie o kostkowym gzymsie i fryzie wyróżnionych stylizowanymi różami.
Antepedium ujęte jest w profilowaną ramę, którą wypełnia monogram Maryi w ozdobnej mandorli, ujętej aniołkami spoczywającymi na wijącej się roślinności. W środkowym pasie oddzielającym retabulum od mensy – predelli ukazano obraz Matki Bożej Ostrobramskiej, ujęty napisami; z lewej strony „Błogosławieni Miłosierni”, z prawej „Matko Miłosierdzia przyjmij nasze cierpienia”. Powyżej predelli, w strefie retabulum, ozdobny kartusz wypełnia inskrypcja wspominająca fundatorów: „Fundatorowie Ułtarza Woyciech y Agnieszka z Łopatów Mrówczeńscy, dnia 11 go listopada 1827”.
W centralnej części kondygnacji, w profilowanej ramie o obrzeżach ozdobionych ornamentem o motywie wolich oczu zamkniętej łukiem nadwieszonym, w głębi, w prostokątnej wnęce znajduje się obraz nawiązujący do stylistyki Matki Bożej Śnieżnej (fot.2). Złocone sukienki postaci wtopione zostały w tło, wzorzyste, o motywie stylizowanej roślinności i swobodnie rozmieszczonych gwiazdach, które okrywa niemal w całości postać Maryi i Jezusa.
Postać Maryi jest umieszczona frontalnie na wyolbrzymionym półksiężycu. Ubrana jest w maforion ozdobionym złotym krzyżem na czole, a na prawym ramieniu widnieje złota gwiazda. Twarz Maryi jest poważna, silnie zaznaczone powiększone oczy, patrzą przed siebie, wprost na widza. Dzieciątko natomiast ma wzrok zwrócony w prawą stronę, jakby obserwowało wydarzenia dziejące się wokół, również w strefie duchowej. Chrystus siedzi na lewym przedramieniu Matki. Głowy Maryi i Chrystusa są ozdobione zamkniętymi koronami. Dzieciątko lewym ramieniem przyciska księgę, której róg podtrzymuje swoją lewą dłonią, prawą ręką natomiast wykonuje gest błogosławieństwa. Dłonie Maryi są skrzyżowane, prawa dłoń powtarza gest błogosławiącej prawej dłoni Chrystusa, lecz jest skierowana w dół. Niewiasta podtrzymuje podkurczonymi palcami lewej dłoni królewską chusteczkę zwaną „mappa”, z ozdobnie zwisającymi końcami.
Poniżej obrazu płaszczyznę nastawy zdobi kielich z wypływającą wicią winnej latorośli. Przestrzeń powyżej obrazu wypełnia motyw zwisającego lambrekina z chwostami, od góry ujętej stylizowanym ornamentem liściastym. Powyżej ramy obrazu natomiast powierzchnię wypełnia korona o cechach barokowych z kabłąkami, w wewnątrz umieszczonymi krzyżykami, spływa z niej stylizowana wić roślinna. Umieszczone insygnium nawiązuje do tytułu Matki Bożej Królowej.
Ołtarz zwieńczony jest przerwanym, segmentowym przyczółkiem, wewnątrz z obrazem św. Agnieszki, z jej atrybutem – barankiem. Obraz ujmują rzeźby aniołów wsparte na konsolach, natomiast na brzegowych płaszczyznach gzymsu usytuowano wazony ze złotymi różami. Nastawę ołtarzową zdobi ażurowy ornament stylizowany gałązkami roślinnymi. Na szczycie ołtarza widnieje promienista gloria z monogramem Maryi.
Powszechnie przyjmuje się, że wezwanie obrazu poświęcone jest Matce Bożej Różańcowej. Jednakże ikonografia wizerunku oraz przypisane mu atrybuty jednoznacznie nawiązują do ujęcia charakterystycznego dla Matki Bożej Śnieżnej. Wysnutą tezę wzmacnia również napis w predelli, datowany na 1827 roku czyli przypadający w trzechsetną rocznicę koronacji Matki Bożej Śnieżnej rzymskiego obrazu „Salus Romani Populi” dokonanego w 1527 roku.
Wizerunek Matki Boskiej Śnieżnej obnoszony bywał w procesjach, podczas zarazy, klęsk żywiołowych. Matka Boża Śnieżna jest również opiekunką chorych, szczególnie cierpiących na schorzenia oczu. Jej Pośrednictwo łask wynika z roli jako Matki Duchowej Wszystkich Odkupionych, obdarzonej przez macierzyństwo, zjednoczeniem hipostatycznym z Jezusem Chrystusem. Matka okrywa swym Opatrznościowym płaszczem swych czcicieli, udających się do Niej szczególnie w okresach epidemii czy zagrożenia ze strony przeciwników wiary chrześcijańskiej, wysłańców zła, prosząc za nas o wstawiennictwo u jej Miłosiernego Syna.
Stanisław Szczepan Cichoń