Kryzys psychiczny jako wyzwanie i szansa

Na początku dziękuję za korespondencję od czytelników z DPS, która uzmysłowiła mi, jak bardzo jest potrzebna pomoc, kiedy czujemy lęk i dezorientację, a także kiedy czujemy się samotni w obliczu kryzysu psychicznego, jak również pozostawieni samym sobie, gdy potrzebujemy być wysłuchani i zauważeni. Rozmowa z kimś życzliwym daje nam szansę na poprawę jakości życia. Dzisiaj trudniej znaleźć kogoś, kto mógłby nas wysłuchać, są jednak miejsca, w których można poczuć się dostrzeżonym w swojej obecności, gdzie wychodzi się naprzeciw pacjentowi.

Każdy człowiek, bez względu na to, czy przechodzi kryzys psychiczny czy nie, ma w sobie pragnienie bycia w różnych relacjach, bycia z innymi. Kryzys psychiczny jest bowiem sytuacją graniczną – zwykle jest reakcją na sytuację, z którą nie możemy sami sobie poradzić. To stan zamieszania, który pojawia się na drodze życiowych celów – zanim następuje pojawia się np. jakaś nieoczekiwana przeszkoda, trudność czy wydarzenie losowe.

Pierwszą reakcją jest zwykle szok i poczucie odrętwienia, próbujemy poradzić sobie za pomocą znanych nam nawykowych sposobów ich rozwiązywania. Miotamy się, podejmując często sprzeczne ze sobą działania. Czujemy się bezsilni. Zmierzenie się z problemem wymaga uruchomienia dodatkowych zasobów, jak również nowych strategii rozwiązywania problemów. Nie obejdzie się bez konfrontacji ze sobą, bez głębszej refleksji.

Sytuacja kryzysowa wymusza zmianę. Dlatego w sytuacji kryzysowej, kiedy lęk się nasila, potrzebna jest pomoc, która go obniży. Rozmowa z kimś życzliwym, np. z Asystentem zdrowienia (w Centrum Zdrowia Psychicznego) również doświadczonym przez los, który ma za sobą podobne zmagania, ponieważ jest osobą po kryzysie psychicznym, może pomóc obniżyć napięcie i dodać nadziei. Aby wydobyć się z kryzysu, z tego wewnętrznego chaosu, potrzebujemy powstrzymać w sobie tendencje ucieczkowe. Kryzys jest takim etapem w naszym życiu, który wymaga odnalezienia w sobie odwagi i spojrzenia na siebie z nowych perspektyw. A uzyskanie pomocy zależy ponadto od pacjenta, ponieważ to on decyduje, czy o nią zapytać.

W odzyskaniu równowagi kluczowa jest relacja z empatyczną osobą. Taką osobą może być ktoś bliski, ale ważna jest też pomoc psychologa. Celem prowadzonej przez niego terapii jest udzielenie jak największego wsparcia, ujawnienie uczuć i myśli związanych z kryzysem pacjenta, wspólne poszukiwanie jego rozwiązania.

Istotne staje się w relacji terapeutycznej wyjaśnienie, że to, przez co przechodzi osoba doświadczająca kryzysu, jest naturalną reakcją na sytuację i nie ma niczego złego w proszeniu o pomoc. Pomagający psycholog skupia się na uczuciach i myślach osoby w kryzysie związanych z sytuacją, a nie na samej sytuacji kryzysu. Psycholog/psychoteraputa koncentruje się na silnych stronach pacjenta oraz na minionych i obecnych pozytywnych doświadczeniach, co sprzyja budowaniu wiary we własną zdolność do odzyskania równowagi.

Warto zdać sobie sprawę, że problemy ze zdrowiem psychicznym wymagają takiego samego podejścia jak inne problemy zdrowotne. Nie wahajmy się przed wizytą u specjalisty – lekarza psychiatry, gdy mamy problemy z radzeniem sobie z życiowymi trudnościami. Opowiedzmy o swoich bolączkach i poprośmy o pomoc specjalistów Centrum Zdrowia Psychicznego Małopolska Południe. Można tam znaleźć pomoc specjalisty, który skutecznie poprowadzi do zmniejszenia poczucia lęku i bezradności i pomoże zrozumieć to, co dzieje się w naszym życiu.

Wizyta w Centrum Zdrowia Psychicznego nie przewiduje wcześniejszego zapisywania się. Nie trzeba również zapowiadać swego przyjścia ani się rejestrować. Do Centrum można przyjść w każdej chwili – w godzinach jego pracy, w dni robocze 8.00-18.00. Szukać można pomocy dla siebie, dla bliskich czy znajomych, których stan budzi niepokój. Dotyczy to również osób przebywających w Domach Pomocy Społecznej. Pacjent może przyjść sam lub z bliskimi, żeby czuć się raźniej. Jeśli wyrazi zgodę, bliska osoba będzie mu towarzyszyć podczas konsultacji. Będzie mogła opowiedzieć specjaliście, jakie objawy budzą jej niepokój. Jeśli przypadek zostanie uznany za pilny, leczenie rozpocznie się nie później niż 72 godziny od konsultacji. Będzie dostosowane do potrzeb pacjenta i problemów, z którymi się zmaga.

Centrum Zdrowia Psychicznego Małopolska-Południe w ramach umowy NFZ (działa bezpłatnie) oferuje kompleksową pomoc psychiatryczną, psychologiczną i psychoterapeutyczną w trzech lokalizacjach: w Krakowie, Skawinie i Myślenicach. W strukturach Centrum działa: jeden stacjonarny oddział psychiatryczny, czyli Oddział Psychiatryczny Małopolska – Południe z całodobową Izbą Przyjęć- pomocą doraźną w Krakowie, dwa oddziały dzienne psychiatryczne (ogólne), czyli Dzienny Oddział Psychiatryczny w Myślenicach i Dzienny Oddział Psychiatryczny w Skawinie, dwie Poradnie zdrowia psychicznego z Punktem Zgłoszeniowo – Koordynacyjnym: Poradnia Zdrowia Psychicznego Myślenice i Poradnia Zdrowia Psychicznego Skawina, a także dwa zespoły leczenia środowiskowego (domowego): Zespół Leczenia Środowiskowego Myślenice i Zespół Leczenia Środowiskowego Skawina.

Pamiętajmy, że w chwilach kryzysu psychicznego należy szukać pomocy. Nie jesteśmy sami! Nie czekajmy aż problemy ze zdrowiem psychicznym zniszczą twoje życie lub członków twojej rodziny. Zgłoś się do Punktu Zgłoszeniowo -Koordynacyjnego (PZK) Centrum Zdrowia Psychicznego Małopolska-Południe w Myślenicach przy ul. Drogowców 6, tel. (12) 312 71 47 lub tel. 505 417 584 lub w Skawinie przy ul. Energetyków 16 - tel. 516 928 991 lub (12) 65 24 605.

Pomagamy. Obdarzamy naszych pacjentów ogromną dozą zrozumienia, empatii i szacunku dla trudności z jakimi przyszło im się mierzyć.

Dr Luiza Kula, asystentka zdrowienia i terapeutka środowiskowa w Centrum Zdrowia Psychicznego w Myślenicach, członkini Akademii Liderów Cogito i Rady Pacjentów przy CM UJ.