Szlakiem przydrożnych figur i kapliczek (95)Szlak Boski (1). Jasienica (2). Konserwacja (37), Część III Kapliczki w nowym świetle

Szlakiem przydrożnych figur i kapliczek (95)Szlak Boski (1). Jasienica (2). Konserwacja (37), Część III Kapliczki w nowym świetle

W metafizycznym miejscu w Jasienicy wznosi się zespół kamiennych figur z gloryfikującą figurą Boga Ojca w szczycie, wystawiony 1876 roku. Kamienne ogrodzenie wytyczono na planie kwadratu wraz z trójkondygnacyjną, filarową kapliczką, usytuowaną w centrum.

Kompleks noszący potoczną nazwę „Różańcowy obelisk” (1) wykonano z piaskowca obrabianego gładko, poszczególne elementy spoinowane zostały zaprawą piaskowo - wapienną. Centralna kapliczka w formie prostopadłościennych bloków o czworościennej podstawie, potraktowanej uskokowo, posadowiona została na dwóch kamiennych stopniach. Zastosowano rzadki wariant zdobień powierzchni poszczególnych kondygnacji z każdej strony, wypełniając je plastycznymi wizerunkami. Kondygnacje zwieńczone zostały profilowanym gzymsem w formie łuku nadwieszonego, w najwyższej, w osi silnie wybrzuszony, w pozostałych zakończony łagodnym łukiem odcinkowym. Jedynie od odwrocia kondygnacje zwieńczone prostym profilowanym gzymsem.

Nisze w najwyższych kondygnacjach ujmują skręcone kolumny z kapitelem ozdobionym kimationem. W narożach nakrywy trzeciej kondygnacji umieszczono płaskorzeźbione kamienne skrzydlate główki aniołków. W pierwszych kondygnacjach nisze ujęto dwulalkowymi, masywnymi tralkami, w drugich natomiast kanelowanymi kolumnami. Na odwrocie, we wszystkich kondygnacjach, niszę ozdobiono zwieńczeniem w formie oślego grzbietu.Podstawę cokołu, od frontu zdobi tablica fundacyjna z rytym napisem o treści „Fondatorowie Tomasz Łojek i Zo?a żona proszą przechodnich o westchnienie do Boga R.P. 1876”. W pierwszej kondygnacji, w płytkich niszach, w części frontowej znajduje się płaskorzeźbiona postać Chrystusa upadającego pod krzyżem (fot.1). Przedstawiono wycinek męki Pańskiej - ofiarnej drogi krzyżowej, zaczynu do Odkupienia człowieka. Od wschodu, w niszy umieszczono płaskorzeźbę anioła sprawiedliwości i sądu: Michała Archanioła, z trąbką przy uchu, wzywającego na Sąd Ostateczny (fot.2), od zachodu zaś płaskorzeźbę z przedstawieniem św. Jana Nepomucena (fot.3). Na odwrociu, w niszy usytuowano płaskorzeźby: św. Błażeja w stroju biskupa wschodniego, z atrybutami: księgą oraz wyolbrzymioną szpatułką - łyżeczka do leczenia gardła - symbol odwołujący się do patrona od chorób gardła. W sąsiedztwie św. Agnieszka (2) z lampą oliwną, nawiązując do przypowieści o dziesięciu mądrych i głupich pannach[Mt.25,1-12. W drugiej kondygnacji, w niszy centralnej znajduje się rzeźba św. Anny Samotrzeć, trzymającej na lewej ręce Dzieciątko Jezus, prawa jej dłoń spoczywa na postaci Najświętszej Maryi Panny(fot.1). W bocznych elewacjach, w niszy, od wschodu usytuowano rzeźbę Matki Bożej Niepokalanie Poczętej (fot.2), od zachodu rzeźbę Matki Bożej Szkaplerznej (fot.3). Na odwrociu, w niszy umieszczono płaskorzeźbę, reprezentantkę formowania się chrześcijaństwa na ziemi polskiej, św. Kunegundy(Kingi) (3).

W trzeciej kondygnacji, w części frontowej, w niszy usytuowano rzeźbę Matki Bożej Różańcowej z Dzieciątkiem trzymanym na lewej ręce i zwisającym różańcem z prawej dłoni(fot.1). Dzieciątko i Maria przedstawieni w koronach typu zamkniętego. Chrystus z Marią staje się jednością, wtapiając się w tłum innych postaci biorących udział w całości kompozycji bytu absolutnego Boga. W najwyższej kondygnacji, w bocznych elewacjach widnieją wizerunki świętych. patronów fundatorów. Od wschodu płaskorzeźbione przedstawienie św. Zofii z córkami(fot.2). Natomiast od zachodu, w szczycie płaskorzeźba przedstawiająca scenę spotkania zmartwychwstałego Chrystusa ze św. Tomaszem (fot.3). Od odwrocia, w niszy płaskorzeźbione wizerunki; pierwszego męczennika wśród apostołów, który został ścięty w 44 roku, św. Jakuba z laską podróżną. Obok widnieje wizerunek założycielki w 1800 r. zgromadzenia Sacre Coeur, św. Magdaleny wskazującą na swe gorejące serce. Fundatorzy za wstawiennictwem Matki Bożej poprzez swoich patronów udają się w modlitwie do najwyższego Boga.

Panteon świętych gloryfikujących przydrożną kompozycję obrazuje kwintesencję ich ziemskiego bytowania, stając się wzorem działania dla przygodnej jednostki egzystującej w przelotnej przestrzeni profanum. Pochwała plastycznej estetyki wypływa z ust okolicznych mieszkańców, dla których postacie świętych wyrażają kanony ich spojrzenia na piękno, wrażliwość, idee płynące z ponadczasowej kompozycji kamiennej substancji.

(1) Nawiązuje do 4 stacji występujących w narożnikach z 5 usytuowaną centralnie gloryfikującą maryjność z wieńczącą apoteozą Boga Ojca.

(2) Najbardziej charakterystycznym jej atrybutem jest jednak owieczka. Według tradycji podarowała wełnę papieżowi w celu wykonania paliusza. Zwyczaj praktykowany jest także obecnie: z dwóch baranków siostry benedyktynki z klasztoru św. Cecylii wykonują paliusze dla papieża, który obdarowuje nim mianowanych arcybiskupów

(3) Żona księcia Bolesława Wstydliwego żyjąca w okresie 1234–1292. Rodzicami jej byli król węgierski Bela IV oraz Maria, córka cesarza greckiego Teodora I Laskarisa. Święta Kinga przyczyniła się do rozwoju gospodarczego kraju przez odkrycia złóż pokładów soli oraz inicjatywę w rozpoczęciu ich wydobywania w Wieliczce i Bochni. Beatyfikacji dokonał papież Aleksander VIII (1689–1691) w 1690 roku, natomiast papież Benedykt XIII (1724–1730) ogłosił Kingę patronką Polski i Litwy. Papież Jan Paweł II (1978–2005) dokonał kanonizacji 16 czerwca w 1999 roku w Starym Sączu.

C.d.n.Stanisław Szczepan Cichoń