Terapia filmem – wpływ filmu na emocje i poznawanie

Obcowanie z filmem, tak jak obcowanie ze sztuką jest doświadczaniem kontaktu z materiałem pobudzającym nas zarówno na poziomie emocjonalnym, jak i poznawczym. Sztuka bowiem przyczynia się do rozwoju osobistego. Doświadczenie obcowania z filmem wpływa na nasze emocje, pobudza myśli i prowokuje pytania dotyczące naszych relacji z bliskimi, rodziną, przyjaciółmi.

Film ma jednak cechy, które są dlań specyficzne, bo dzięki ruchomemu obrazowi ten gatunek sztuki ma właśnie prorozwojowe działanie. John W. Hesley i Jan G. Hesley są zgodni, że filmy mogą mieć dobroczynny wpływ na naszą psychikę, np. mogą łagodzić objawy depresji. W kontakcie z filmem, w bezpiecznej przestrzeni kina, łatwiej jest widzowi uwolnić emocje, np. wzruszenie czy nawet płacz. Walory bezpieczeństwa polegają na tym, że film opowiada o bohaterze filmowym, nie o nas, co daje możliwość odniesień, ale i bezpiecznego dystansu. Dzięki temu widz jest w stanie poczuć trudniejsze emocje w ten niebezpośredni sposób poprzez filtr ekranu.

Filmy stanowią więc przyjemne narzędzie do rozwoju osobistego – sprawiają, że mamy większy wgląd w siebie, że budujemy w sobie większy optymizm i uczymy się radzenia z problemami. Istotne jest dla widza to, żeby spróbował dostrzec i nazwać własne emocje pojawiające się w trakcie oglądanego filmu.

Widz postrzega wydarzenia w filmie tak, jakby dotyczyły jego samego, a jednocześnie były odległe. Poprzez identyfikację z postaciami widz dokonuje projekcji siebie do świata przedstawionego w filmie. Wraz z rozwojem akcji widz wchodzi w etap oczyszczenia, któremu towarzyszą różne uczucia: radości, nadziei, spokoju wewnętrznego. Ostatnim etapem jest wgląd, który polega na przeniesieniu treści filmowych do własnego życia, dzięki czemu widz ma poczucie braku osamotnienia w problemie.

Filmy stanowią przekaz na poziomie emocjonalnym, jak i poznawczym. Pozwalają na kontakt z trudnymi emocjami i myślami. Wprowadzają bezpieczny dystans pomiędzy widza a jego problem. Pozwalają także uczyć się na cudzych błędach. Film może być więc użyteczny poprzez dawanie nadziei, otwieranie na możliwość przeformułowania problemu, wzmacnianie zasobów widza, pokazywanie modeli zachowań, ułatwianie doświadczania emocji.

W moim przypadku oglądanie filmów jest swoistym procesem terapeutycznym, ponieważ pogłębia moją chęć do przeżywania stanów emocjonalnych, na ich rozumienie i nazywanie, wspomaga też moją komunikację z innymi. Dzięki oglądaniu filmów mam w sobie więcej empatii, potrafię identyfikować się z bohaterami i współodczuwać z nimi, filmowe wydarzenia wzbudzają we mnie wyższy poziom refleksji, również poprzez różnorodne perspektywy, często kontrowersyjne punkty widzenia.

Oglądanie filmów pozwala mi dostrzegać własne emocje, ale i rozwijać też przy tym zdolności pozwalające rozumieć uczucia innych ludzi. Filmy więc stanowią przyczynek poszukiwania głębszych znaczeń w naszym życiu i dają wsparcie w rozwoju osobistym. Warto więc sięgać do ulubionych filmów, jak i decydować się na oglądanie tych, których jeszcze nie znamy, by w kontekście naszego życia wybrzmiał ich przekaz wzbogacając nasze stany emocjonalne i wzmacniając ich intensywność. Rozrywka może więc iść w parze z refleksją i zastanowieniem nad sobą. Dlatego film stanowi niejako lustro, w którym możemy bezpiecznie się przejrzeć, doświadczając jednocześnie psychoterapii, ponieważ oglądanie filmu pomaga nam w działaniach mających na celu rozwiązywanie własnych problemów.

A jeżeli czujesz, że „domowe” sposoby radzenia sobie z trudnymi emocjami nie pomagają, weź pod uwagę wsparcie specjalisty. Potrzebujesz specjalisty? Nie czekaj aż problemy ze zdrowiem psychicznym zniszczą twoje życie lub członków twojej rodziny. Pamiętaj, że szukanie profesjonalnego wsparcia to pierwszy krok ku zdrowieniu. Zgłoś się do Punktu Zgłoszeniowo-Koordynacyjnego (PZK) Centrum Zdrowia Psychicznego Małopolska-Południe w Myślenicach przy ul. Drogowców 6, tel. (12) 312 71 47 lub tel. 505 417 584. Centrum działa w oparciu o umowę z NFZ – a więc oferowana pomoc jest bezpłatna i dostępna w dni robocze w godz. 8.00-18.00.

Bibliografia: M. Harland, B, Szymczyk, Filmoterapia – czyli rozwojowy i terapeutyczny wpływ filmu na emocje.

Dr Luiza Kula, asystentka zdrowienia i terapeutka środowiskowa w Centrum Zdrowia Psychicznego w Myślenicach, członkini Akademii Liderów Cogito oraz Rady Pacjentów przy CM UJ