Józef Fijałkowski (1913-1944) – wzór dla pokoleń
Mateusz Dąbrowski i Kacper Malina – dwóch uczniów klasy 8 Szkoły Podstawowej im. Tadeusza Banachiewicza w Porębie podjęło się realizacji projektu edukacyjnego, którego celem jest popularyzacja postaci podporucznika Józefa Fijałkowskiego – żołnierza Armii Krajowej z II wojny światowej. Józef Fijałkowski był partyzantem działającym na terenie ziemi myślenickiej w latach 1939 – 1944. Odznaczył się heroiczną postawą patrioty, ale był też przede wszystkim niezwykle uczciwym człowiekiem.
– Początkowo widzieliśmy w nim przede wszystkim żołnierza i partyzanta, ale z czasem, gdy poznawaliśmy go bliżej odkrywaliśmy w nim zwykłego człowieka – kochającego męża i ojca, przedsiębiorczego i uczciwego człowieka, charyzmatycznego dowódcę, czy też skromnego i lojalnego przyjaciela – opowiada Mateusz Dąbrowski.
Józef Fijałkowski urodził się w Zawadzie. Walczył w kampanii wrześniowej 1939 roku. Po powrocie z wojny był współorganizatorem partyzantki na ziemi myślenickiej. Sam zgłosił się do wykonywania wyroków na kolaborantach, zdrajcach i znienawidzonych hitlerowskich okupantach. Ważniejsze, wykonane przez Fijałkowskiego wyroki to: zlikwidowanie komendanta Straży Pożarnej w Dobczycach w dniu 5 maja 1943 roku, zlikwidowanie kominiarza Franciszka Bugno oraz likwidacja w grudniu 1943 roku wysokiego niemieckiego oficera SS i gestapo, oficera do zadań specjalnych, adiutanta Heinricha Hammana, przy którym znaleziono cenne dokumenty, m.in. listy Polaków, którzy mieli być aresztowani.
– Wydaje się jednak, że Józef Fijałkowski został zapamiętany przede wszystkim, jako ten, który zlikwidował Rudolfa Drachenberga – niemieckiego żandarma, który przybył do Myślenic ze Śląska i słynął ze szczególnego okrucieństwa wobec Polaków. Drachenberg był folksdojczem, który wcześniej nosił nazwisko Szymański. W Myślenicach ścigał również Fijałkowskiego – i gdy przybył do Zawady do jego mieszkania – Józef Fijałkowski rzucił pod jego nogi granatem. Drachenberg zmarł po kilku tygodniach od poniesionych ran – opowiada Kacper Malina.
Józef Fijałkowski zginął w nocy z 28 na 29 maja 1944 roku, gdy wraz z Józefem „Sępem” Syrkiem szedł na akcję, której celem była likwidacja burmistrza Myślenic, Józefa Wagi. Gdy dotarli nad potok Bysinka w Myślenicach w okolicach mostu na Rabie, „Sęp” zastrzelił Józefa Fijałkowskiego. Potem odciął mu głowę i zaniósł żandarmom niemieckim na posterunek w Myślenicach. Motywem zdrady była chęć uratowania brata – Karola „Orlika” Syrka, który był więziony przez hitlerowców. Ciało Fijałkowskiego pochowano w miejscu jego śmierci, gdzie współcześnie znajduje się symboliczny pomnik – grób, upamiętniający tamte wydarzenia
Chłopcy ze szkoły w Porębie podjęli się popularyzacji postaci Józefa Fijałkowskiego sięgając po dostępne sobie środki i metody. Przygotowali i prowadzą stronę na Facebooku, przygotowali prezentację multimedialną, którą pokazywali i opowiadali w kilku szkołach podstawowych, nakręcili film, który można obejrzeć w serwisie youtube.com, przygotowali gazetkę informacyjną, która trafiła do mieszkańców ulicy Fijałkowskiego w Myślenicach, wydrukowali pamiątkowy kalendarz z fotografiami Fijałkowskiego, czy wreszcie posadzili drzewo pamięci przy szkole w Porębie.
– Szczególnym naszym osiągnięciem było opracowanie hasła poświęconego Fijałkowskiemu w Wikipedii (encyklopedia internetowa). Byliśmy prawie pierwsi, bo wcześniejsza wersja była mało wiarygodna. Naszą wiedzę o Fijałkowskim czerpaliśmy ze źródeł pisanych – książek, opracowań i artykułów. Jesteśmy bardzo wdzięczni Muzeum Niepodległości w Myślenicach za udostępnienie unikatowych fotografii. To dla nas niezwykle cenne wsparcie! – mówi Mateusz Dąbrowski.
Mateusz i Kacper kontynuują swój projekt historyczny, który jest jednocześnie częścią konkursu ogłoszonego przez Sejm Dzieci i Młodzieży w Warszawie. Aby zasiąść 1 czerwca 2022 w sejmowych ławach Kacper i Mateusz zgłosili do konkursu swoją pracę, której temat brzmiał: „Jakie ideały żołnierzy Armii Krajowej i Narodowych Sił Zbrojnych przetrwały i odniosły zwycięstwo? Które z tych wartości są dla Ciebie ważne? Przedstaw na przykładzie wybranego bohatera lub bohaterki”. – Bardzo liczymy, że podjęte przez nas działania oraz postać podporucznika Józefa Fijałkowskiego pomogą nam dostać się do Sejmu Dzieci i Młodzieży – mówi Kacper Malina.
Red.