Rosjanie przeciw konfederacji barskiej na ziemi myślenickiej

Rosjanie przeciw konfederacji barskiej na ziemi myślenickiej
Aleksander Suworow Fot. domena publiczna

Wojska rosyjskie na stałe zawitały na terenach Rzeczpospolitej w czasie wojny północnej (1700-1721). Po bitwie pod Połtawą w 1709 r. Polska trwale straciła swoją suwerenność. Od tej pory kwaterowały tu one, nie pytając się o zgodę władz Rzeczpospolitej i jej obywateli.

Decydowały o elekcji króla i mieszały się w wewnętrzne sprawy kraju. Pomimo finansowania z Moskwy, żyły na koszt miejscowych, bezlitośnie łupiąc kraj, napadając mieszkańców oraz kradnąc inne dobra. Rzeczpospolita była nazywana „zajezdną karczmą”. Była to na ówczesne czasy nowoczesna, zorganizowana na wzór zachodnioeuropejski, dobrze wyszkolona, uzbrojona i skuteczna armia. Skutecznie dbała ona też o to, aby taka sama polska armia nigdy nie zaistniała. Konfederacja Barska była pierwszą próbą zmiany tej sytuacji, pewnego rodzaju otrząśnięciem z marazmu, w jaki popadli Polacy w XVIII w.

Na ziemi myślenickiej operowały wojska carskie pod wodzą dwóch rosyjskich dowódców. Do Myślenic od strony Wieliczki wkroczyły i kwaterowały przede wszystkim oddziały Aleksandra Suworowa. Musiał być to pobyt bardzo uciążliwy dla mieszkańców, gdyż zapisy w księgach rosyjskich jeszcze w 1775 r. mówiły o ich inwazji i szkodach przez nich wyrządzonych.

Kim był Aleksander Suworow (ur. 1729 r., zm. 1800 r.) – rosyjski dowódca i teoretyk wojskowości, generalissimus? Zasłynął dzięki licznym sukcesom militarnym. Ponoć nie przegrał żadnej bitwy, poza jedną – w lutym 1770 r. pod Lanckoroną. Suworow był wybitnym wodzem swojej epoki. Zerwał z szablonową taktyką i bezmyślną dyscypliną, wzorowaną na armii Prus. Jego sztukę wojenną cechowała zaczepność, szybkość działania i umiejętność wykorzystania manewru, determinacja w dążeniu do decydującego rozstrzygnięcia w walce. Kładł duży nacisk na wyszkolenie żołnierza i wszczepienie mu wiary w potęgę jego armii oraz we własne siły. Karierę rozpoczął w czasie wojny siedmioletniej 1756–1763: walczył w bitwie pod Kunowicami 1759, w opanowaniu Berlina 1760 r. i Kołobrzegu 1761 r. Brał udział w rozgromieniu konfederacji barskiej w 1769 odniósł zwycięstwo w bitwie pod Orzechowem nad Józefem i Kazimierzem Pułaskimi. 23 maja 1771 r. w bitwie pod Lanckoroną pokonał konfederatów pod wodzą Charlesa Dumourieza. W 1771 r. rozgromił oddziały konfederatów litewskich w bitwie pod Stołowiczami. Zakończył kapitulacją oblężenia Wawelu 23 kwietnia 1772 r. Dalej walczył w 1773 r. oraz w latach 1787–1791 na froncie wojny rosyjsko-tureckiej. Zdobył 1790 twierdzę Izmaił. Tam, wypełniając rozkaz Suworowa, żołnierze rosyjscy wymordowali ponad 10 tys. ludności cywilnej (w tym wiele kobiet i dzieci). Dowodząc korpusem ukraińskim zadał ostateczny cios powstańcom kościuszkowskim. Miał być częściowo odpowiedzialny za rzeź dzielnicy Warszawy – Pragi.

Do końca stycznia 1796 r. był dowódcą wojsk okupacyjnych w Polsce. W 1799 został wyznaczony na naczelnego dowódcę wojsk rosyjskich skierowanych do Włoch. Suworowowi podporządkowano także wojska austriackie. W czasie kampanii włoskiej na czele wojsk austriacko-rosyjskich odniósł wiele zwycięstw nad Francuzami, opanowując północne Włochy, walcząc w Szwajcarii. Za swoje sukcesy we Włoszech został mianowany 1799 generalissimusem i księciem italskim. Zmarł w 1800 r.

Drugim rosyjskim dowódcą był Jan Drewicz. To Niemiec w służbie rosyjskiej. Urodził się w 1733 r. lub 1739 r. w Dreźnie. Karierę rozpoczął jako kapitan i dowódca kompanii w twierdzy szczecińskiej w czasie wojny siedmioletniej (1756–1763). Za pieniądze i awans zdradził króla pruskiego, zdezerterował z armii pruskiej i przeszedł pod rozkazy rosyjskie. Tu został majorem. W lutym 1768 r. w ramach korpusu generała Krecztnikowa rozpoczął tłumić konfederacje barską. Walczył w Wielkopolsce z konfederatami pod dowództwem Józefa Zaremby i Ignacego Malczewskiego. Brał udział w bitwie pod Dobrą w lutego 1770 r. Był bardzo skutecznym tropicielem konfederatów barskich na terenie Małopolski i Wielkopolski. W 1770 r., jako 3. osoba w kolejności został odznaczony orderem św. Jerzego. W styczniu 1771 r. w pościgu za oddziałem Kazimierza Pułaskiego oblegał Jasną Górę, lecz nie udało mu się szturmem zdobyć twierdzy. W 1772 r. dowodził oblężeniem klasztoru Karmelitów Bosych w Zagórzu – ostatniej bitwy konfederacji barskiej. Po konfederacji awansował nawet na generała. W 1774 r. udał się na Ukrainę, gdzie otrzymał majątki zagrabione konfederatom. Nabył posiadłość w okolicach Witebska. Dalej miał odnosić sukcesy w wojnie z Turcją (1772 – 1774). Zmarł w 1783 r. lub w 1800 r. Jego nazwisko było synonimem lęku i strachu. Cechowało go okrucieństwo. Jeńców okaleczał, mordował, sprzedawał jako rekrutów do armii pruskiej. Dla niego konfederatem był ten, kogo mógł okraść i ograbić „nawet wdowa i sierota”. Grabił majątki konfederatów i dokonywał wielu malwersacji przy zaopatrzeniu wojska. Feldmarszałek Suworow określał jego żołnierzy jako: „tchórzliwe szumowiny”, a okrucieństwa Drewicza przyniosły wstyd Rosji.

 

Ziemowit Kalinowski Ziemowit Kalinowski Autor artykułu

Obywatel Miasta Myślenice (z dziada i pradziada). Historyk z wykształcenia i zamiłowania. Dawniej działacz antykomunistycznej, niepodległościowej opozycji. Badacz oporu antykomunistycznego na ziemi myślenickiej.